sobota, 17 grudnia 2011

Dom Probostwa św. Aleksandra


Ulica Książęca. Z jednej strony nowoczesne osiedle Holland Park, z drugiej piaskowy biurowiec ING; naprzeciwko przeszkolony budynek Centrum Giełdowego. A wśród nich – neogotycka kamienica. To dom Probostwa kościoła św. Aleksandra.


Kamienica powstała na początku XX wieku. Budowa zakończyła się w 1902, wtedy też wprowadziło się do niej probostwo. Nowy budynek był odpowiedzią na zapotrzebowania rozrastającej się parafii. Dotychczasowa plebania mieściła się w skromnym budynku na rogu Placu Trzech Krzyży i Książęcej – tylko tyle carskie władze pozostawiły po konfiskacie większości budynku dokonanej w ramach represji popowstaniowych. Ówcześni księża narazili się zaborcom udostępniając swoje pomieszczenia konspiratorom – to tu zebrał się i obradował Komitet Centralny Narodowy w styczniu 1863. Ponadto jeden z tutejszych wikariuszy należał do Komitetu.

Przez kilka kolejnych dekad pamięć o tym wydarzeniu najwyraźniej wyblakła w pamięci władz carskich. Parafia mogła zakupić sąsiednią działkę i wybudować na niej wspomnianą w kamienicę. Pojawiła się pseudo-średniowieczna wieżyczka, szczyty i ostrołukowe okna projektu Tomasza Saryusza-Bielskiego.

Późniejsza historia budynku łączy się już nie tyle z historią Polski, co wręcz historią światową. Jak możemy wyczytać na tablicach pamiątkowych na ścianie kamienicy, tu mieszkali dwaj przyszli papieże: Achilles Ratti oraz Giovani Montini.
Ratti, który przeszedł do historii jako Pius XI, przybył do Warszawy w 1918 jako wizytator Stolicy Apostolskiej i zagościł na plebanii parafii św. Aleksandra. Wraz z odzyskaniem przez Polskę niepodległości został pierwszym nuncjuszem i początkowo tu właśnie miała siedzibę nuncjatura. Pracował tu do roku 1921. W trakcie pobytu w Warszawie poznawał historię i sytuację odradzającego się państwa polskiego; podobno także później podkreślał swoje związki z Polską, nazywając się czasem „polskim papieżem”.
Natomiast Montini, późniejszy Paweł VI, pracował tu w 1922 jako sekretarz nuncjatury.
(Później nuncjatura została przeniesiona na ul. Szucha, gdzie, z przerwą na II Wojnę Światową i PRL, znajduje się do dziś).



Zniszczenia wojenne w dużym stopniu oszczędziły kamienicę probostwa, jednak w latach 70. jej istnienie było podobno zagrożone. Przewidywano poprowadzenie tu drogi od ul. Kopernika nad al. Jerozolimskimi do Placu Trzech Krzyży; droga miała skręcać na Plac na wysokości plebanii. Jednak jako że trasa w takim kształcie biegłaby tuż obok Komitetu Centralnego PZPR, władni wyrazili swoje obiekcje wobec takiej lokalizacji i projekt nie doszedł do skutku.

Obecnie w kamienicy znajdują się mieszkania księży, punkt Caritas, świetlica.

Korzystałam / do poczytania:




Autor: o

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Subskrybuj: Komentarze do posta (Atom)