Stalowa 39

Ostatnio do mojej kolekcji trafił nowy mural, znajdujący się przy ulicy Stalowej (bliżej Strzeleckiej).

Jego autorem jest Daniel „Chazme” Kaliński. Mural nawiązuje do dawnego targowiska określanego dziś mianem bazaru Pachulskiego i Domańskiego, który prawdopodobnie od przełomu wieków XIX i XX aż do około 1970 roku działał pomiędzy ulicami Stalową i Strzelecką. Inspiracją przy jego tworzeniu było stare zdjęcie ukazujące kramy z lotu ptaka.

Mural znajduje się na ścianie jednego z nowych budynków na nowo-stare osiedlu „Stalowa 39”.

Nowe – bo składa się z dwóch nowoczesnych 7-kondygnacyjnych bloków wykończonych białą cegłą, na której tle wybijają się schludnie czarne opracowania balkonów i innych szczegółów dekoracyjnych. Stare, bo włączono je do zespołu istniejących przedwojennych kamienic. Pomiędzy starym a nowym powstało przestrzeń-podwórko, w którym zaaranżowano zieleń, ławki do wypoczynku i szczątkowy plac zabaw.

Co mnie uderzyło, to kontrast (kontrast jest chyba wizytówką warszawskiej Pragi). Cytując artykuł z Bryły: „Formą, wysokością i wykończeniem fasad [nowa inwestycja] odnosi się do sąsiedniej zabudowy. Na elewacjach pojawiła się biała cegła (pasująca odcieniem do koloru sąsiednich kamienic). Ukłonem w stronę okolicznych kamienic są przedłużone gzymsy i okna w układzie pionowych pasów . Na klatkach schodowych pojawiły się ceramiczne elementy dekoracyjne.”

Fakt: nowe budynki są dopasowane pod kątem gabarytu. I być może te wszystkie wspomniane detale są subtelną rozmową z dawnymi kamienicami. Jednak patrząc na całość, nie widziałam „włączenia”, a raczej dwa totalne różnie światy. „Włączeniem” byłoby zespolenie obu kompleksów w jedno (co dokonuje się na wizualizacjach – gdzie stare budynki wyglądają na odnowione i zamieszkałe) – tymczasem nowe budynki wymownie oddzielone są płotem od starych kamienic, z którymi mają nawiązywać architektoniczną rozmowę. Stare kamienice są opuszczone, wyglądają na zrujnowane i nienadające się do użytkowania, więc płot jest także zabezpieczeniem przed ewentualnymi wypadkami. Płot chwilowo stał się galerią ukazującą warszawską Pragę i jej najbardziej charakterystyczne momenty; pokazuje, jak Praga łączy nowe ze starym, jak się rozwija, jaka jest cool i tradycyjna zarazem (murale są częścią tej galerii; mural przecież przyozdobił jedną ze ścian).

Zastanawiam się, jaki jest plan dla tego miejsca? Zakończenie inwestycji i przekazanie pierwszych kluczy zostało ogłoszone w czerwcu 2020. Jak długo mieszkańcy lub użytkownicy nowych budynków będą sąsiadowali ze zrujnowanymi kamienicami? Czy jest plan ich renowacji? Czemu nie został przeprowadzony do tej pory? Czy prace związane z remontem będą utrudniać życie na „Stalowej 39”? przeglądam artykuły o tym osiedlu, ale nie znajduję odpowiedzi na nurtujące mnie pytania.

Swoją drogą zastanawiam się, czy szczątkowy plac zabaw nie jest nawiązaniem do innego muralu, który znajdował się po sąsiedzku przy Stalowej 41. Był to mural z 2015 roku: “Plac Zabaw” autorstwa Ernesta Zacharevica. Chyba zniknął za nowymi inwestycjami.